Psy i koty żyją w bliskim otoczeniu człowieka, dzielą z nim mieszkanie i są w pełni od niego zależne. Narażone są też na podobne problemy zdrowotne, wynikające ze statycznego stylu życia. Dlatego nadwaga i otyłość to częsty problem, nie tylko wśród ludzi, ale również i domowych zwierząt. Jak odchudzić grubego kota? To trudne zadanie dla opiekuna zwierzęcia, ale w pełni wykonalne.
Spis treści:
- Z czego wynika nadwaga i otyłość u kotów?
- Jak wygląda gruby kot?
- Czy otyłość u kota jest niebezpieczna?
- Jak poradzić sobie z nadwagą u kota?
Z CZEGO WYNIKA NADWAGA I OTYŁOŚĆ U KOTÓW?
O nadwadze u kotów mówi się, gdy ich masa ciała wzrasta o 15-30% w stosunku do prawidłowej. Gruby kot (otyły) waży o 30% więcej, niż wynosi jego optymalna waga. Zarówno nadwaga, jak i otyłość u kota, to nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej w organizmie, w ilości, która przekracza fizjologiczne potrzeby i możliwości adaptacyjne zwierzęcia, ale spośród tych dwóch przypadłości otyłość jest chorobą. Gruby kot jest w podobnym stopniu narażony na poważne problemy zdrowotne jak otyły człowiek, dlatego bardzo ważne jest przeciwdziałanie otyłości wśród tych zwierząt.
Koty w naturze polują na drobną zdobycz (gryzonie, małe ptaki), dzięki czemu dostarczają sobie małe porcje pokarmu wiele razy w ciągu doby, zapewniając sobie przy tym optymalną ilość ruchu. Dlatego wśród dzikich, wolnożyjących kotów, otyłość nie występuje.
Na powstawanie otyłości u kotów niewychodzących wpływ ma kilka czynników:
- kastracja lub sterylizacja,
- starszy wiek,
- niska aktywność fizyczna,
- podawanie zbyt dużych ilości pokarmu (zbyt dużej dawki kalorii),
- choroby.
Sterylizacja i kastracja powodują u kotów ogromne zmiany hormonalne. Przyczyniają się do obniżenia stężenia hormonów płciowych (estrogenów i testosteronu), przez co rozregulowane zostają całe szlaki hormonalne w organizmie kota. Skutkiem tego jest, między innymi, zwiększone odczuwanie łaknienia. Koty po kastracji mają też obniżone zdolności metabolizmu tłuszczu - zbyt duża zawartość tego składnika w diecie powoduje u nich wzrost masy ciała, którego nie obserwuje się u kotów przed zabiegiem. Stan zaburzenia równowagi hormonalnej stabilizuje się po około kilkunastu tygodniach od zabiegu i to one są kluczowe dla utrzymania zdrowej sylwetki kota. W tym czasie trzeba odpowiednio żywić zwierzę, aby nie dopuścić do niepożądanego wzrostu masy ciała.
Nadwaga i otyłość u kotów zależą również od wieku. Częściej można spotkać grube koty w wieku 7-8 lat niż młodsze. U starszych kotów zwalnia metabolizm i zmniejsza się aktywność fizyczna - koci seniorzy mają mniej chęci do zabawy i są bardziej narażeni na choroby narządów ruchu.
Mała ilość ruchu u kotów niewychodzących, w połączeniu z wysokokaloryczną dietą, w dużym stopniu wpływa na ryzyko wystąpienia u nich otyłości. Naukowcy zaobserwowali na przykład, że koty w okresie jesienno-zimowym są mniej aktywne i pobierają o około 15% mniej pokarmu - opiekunowie grubych kotów rzadko uwzględniają to podczas planowania posiłków [5].
Jednak najczęstszą przyczyną otyłości u kotów są błędy żywieniowe. Podczas podawania pokarmu dla zwierząt powinniśmy sugerować się instrukcjami, znajdującymi się na opakowaniu oraz własnymi obserwacjami zwierzęcia. Porcje jedzenia powinny być dopasowane do indywidualnych cech zwierzęcia. Jeśli kot zaczyna tyć na podanych dawkach, należy je obniżyć i odwrotnie - jeśli chudnie, to zwiększyć. Łatwo przesadzić, zwłaszcza z ilością suchej karmy. Warto wiedzieć, że karma sucha jest bardziej kaloryczna niż mokra - 100 g karmy suchej ma przeciętnie 4 razy większą kaloryczność niż 100 g pokarmu z puszki czy saszetki.
Rzadszym czynnikiem, prowadzącym do otyłości u kotów, są choroby endokrynologiczne (np. niedoczynność tarczycy czy nadczynność kory nadnerczy), stres, a także choroby układu ruchu, które uniemożliwiają lub utrudniają aktywność.
JAK WYGLĄDA GRUBY KOT?
Poprawna masa ciała kota uzależniona jest od: rasy, płci, wieku oraz różnic indywidualnych, dlatego prawidłowa powinna być określana indywidualnie. Nie wszyscy opiekunowie kotów zdają sobie sprawę z tego, że ich zwierzę jest otyłe lub ma nadwagę. Często jesteśmy przekonani o tym, że kot po prostu “dobrze wygląda”. Jak rozpoznać, że kot ma problem z nadmierną masą ciała? Należy ocenić kondycję ciała zwierzęcia, czyli BCS (ang. body condition score)
Kot o prawidłowej masie ciała:
- oglądany z góry powinien przybierać kształt klepsydry - ma delikatne wcięcie za żebrami,
- żebra są łatwo wyczuwalne pod niewielką warstwą tkanki podskórnej
- nie ma „wałeczków” i „fałdek” tłuszczu na brzuchu. U grubego kota:
- żebra są trudno lub zupełnie niewyczuwalne,
- dolny zarys brzucha znajduje się na tym samym, bądź niższym poziomie niż zarys klatki piersiowej,
- odcinek jamy brzusznej jest szerszy niż odcinek klatki piersiowej.
CZY OTYŁOŚĆ U KOTA JEST NIEBEZPIECZNA?
Otyłości u kota nie można lekceważyć, ponieważ jest ona stanem chorobowym, który może dodatkowo zwiększać ryzyko innych problemów zdrowotnych. Bardzo gruby kot jest narażony na występowanie takich schorzeń, jak:
- cukrzyca,
- stłuszczenie wątroby,
- choroby układu moczowego, głównie kamicy moczowej,
- choroby układu kostno-stawowego, m.in. zwyrodnienie stawów, dyskopatia kręgosłupa,
- choroby układu trawiennego,
- choroby skóry,
- choroby serca i układu krążenia, m.in. nadciśnienie tętnicze,
- osłabienie odporności,
- nowotwory.
Jedną z najczęstszych chorób metabolicznych, dotykających grube koty, jest cukrzyca typu II. Według statystyk, ryzyko zachorowania na cukrzycę jest dwukrotnie większe u kota z nadwagą i czterokrotnie wyższe u kota otyłego.
Układ odpornościowy bardzo grubego kota jest mniej wydolny niż u zdrowego zwierzęcia, więc wzrasta też ryzyko chorób zakaźnych. Wykazano jednak, że krótkotrwała otyłość (trwającej nie dłużej niż 6 miesięcy) nie wpływa znacząco na obniżenie odporności u kota. Dlatego, jeśli jesteśmy opiekunami grubego kota, ważne jest, aby odpowiednio wcześnie zareagować i wprowadzić zmiany w jego diecie oraz trybie życia. Pamiętajmy przy tym, że z nadwagą możemy poradzić sobie sami, zwiększając aktywność kota i zmniejszając dawkę energii, natomiast otyłość, która jest chorobą, musi być leczona przez lekarza weterynarii - nie można na własną rękę odchudzać otyłego kota.
JAK PORADZIĆ SOBIE Z NADWAGĄ U KOTA?
To oczywiste, że opiekun kocha swojego kota i chce dla niego jak najlepiej, ale trzeba sobie zdawać sprawę z tego, że nadmiar pokarmu jest dla zwierzęcia równie niekorzystny, jak niedobór. Najważniejsze to uświadomić sobie, że mamy do czynienia z grubym kotem. Jeśli lekarz weterynarii zwrócił nam uwagę, że kot powinien schudnąć, weźmy to sobie do serca i wprowadźmy kilka zmian, by zwierzę wróciło do prawidłowej masy ciała. Równie ważna jest profilaktyka. Gdy zwierzę jest kotem niewychodzącym, zostało wykastrowane i ma mało ruchu, skorygujmy jego zwyczaje żywieniowe i zapewnijmy odpowiednią porcję ruchu. Bezpieczne odchudzanie grubego kota powinno odbywać się stopniowo i trwać nawet kilka miesięcy. Podobnie, jak w przypadku ludzi, szybkie odchudzanie i głodówki, nie są dla zwierzęcia zdrowe. Głodzenie kota przez ponad 48 godzin może wręcz doprowadzić do stłuszczenia wątroby i śmierci. Optymalne tempo odchudzania u kota, to 1-2% masy ciała w ciągu tygodnia, nie więcej! Przed rozpoczęciem odchudzania bardzo grubego kota powinniśmy skonsultować się z lekarzem weterynarii, najlepiej specjalizującym się w dietetyce zwierząt, który oceni stan zdrowia kota i zaleci odpowiednie postępowanie.
Jeśli chcesz uchronić swoje zwierzę przed otyłością lub odchudzić grubego kota:
1. ZAPEWNIJ ZWIERZĘCIU ODPOWIEDNIĄ ILOŚĆ RUCHU
Jako opiekun kota, powinieneś zadbać o odpowiednią dawkę ruchu, która utrzyma kota w formie. Jeśli do tej pory kot ruszał się mało, aktywność fizyczną wprowadzaj stopniowo. Grube koty szybciej się męczą, więc na początku wystarczy kilkuminutowa zabawa wędką, kulką z papieru czy piłeczką. Zapewnij kotu atrakcje w czasie, gdy nie ma Cię w domu, np. szeleszczący tunel, wysoki drapak, półki na ścianie do wspinania się i obserwacji. Aby zwiększyć aktywność kota, możesz osiatkować balkon, wybudować wolierę w ogrodzie lub zabierać kota na krótkie spacery w szelkach i na smyczy.
2. ZMIEŃ SPOSÓB ODŻYWIANIA KOTA PO KASTRACJI LUB STERYLIZACJI
Ze względu na zmiany, które zachodzą w organizmie kota po sterylizacji czy kastracji, konieczne jest podawanie mu właściwej karmy, której skład został specjalnie dostosowany do potrzeb kotów niewychodzących. Chodzi głównie o obniżenie dziennego spożycia kalorii - możliwe jest to dzięki mniejszej ilości tłuszczu w pokarmie. Jedzenie dla kota, który ma mało ruchu, powinno być też zasobne w białko. Wykazano, że karma sucha o wysokiej zawartości białka (około 44%) przyczyniła się do spadku masy ciała o 1,2% tygodniowo u 67% kotów objętych badaniem terenowym [1].
3. UNIKAJ STAŁEGO DOSTĘPU DO NADMIERNEJ ILOŚCI KARMY
Dzienna dawka pokarmu dla grubego kota powinna zostać rozłożona na kilka małych, ale częstych porcji. Jeśli w ciągu dnia pracujesz i nie możesz zapewnić kotu sześciu małych posiłków w równych odstępach czasu, podawaj mu mokrą karmę na śniadanie i kolację, a podczas nieobecności i na noc odpowiednią ilość suchego jedzenia. Grube koty mają tendencję do przejadania się, dlatego całość diety powinna zawierać dokładnie tyle kalorii, ile kot potrzebuje.
4. NIE DOKARMIAJ KOTA POMIĘDZY POSIŁKAMI
Nie powinieneś podawać kotu zwłaszcza jedzenia przeznaczonego dla ludzi, np. żółtego sera, śmietany, wędliny czy smażonego mięsa. Z troski o zdrowie swojego zwierzęcia, nie powinieneś ulegać jego błagalnym spojrzeniom, domagającym się kolejnej przekąski. Jeśli już chcesz podać kotu przekąskę, niech to będzie granulka niskokalorycznej karmy, rzucona daleko, a nie podana bezpośrednio do pyszczka, by przy okazji zmobilizować kota do ruchu. Dawkuj smakołyki rozsądnie. Pamiętaj, że przysmaki dla kotów mogą dostarczać maksymalnie 10% dziennej dawki energii, co również powinno być odjęte od codziennej porcji karmy.
