Zdobywając wiedzę na temat różnych sposobów żywienia psów, na pewno natkniemy się na informacje o diecie BARF, która ma sporą rzeszę zwolenników. Polega ona na podawaniu psom surowego mięsa oraz innych produktów pochodzenia zwierzęcego i, w mniejszym stopniu, roślinnego. W ostatnich latach grupa osób decydujących się na karmienie zwierząt surowym mięsem rośnie. Czy słusznie wybierają oni dietę BARF dla swojego psa?
Spis treści:
- Surowe mięso dla psa - BARF, czyli powrót do „natury”
- Główne zasady diety BARF
- Dieta BARF - co mówią o niej jej zwolennicy?
- Zagrożenia związane z dietą BARF dla psa
SUROWE MIĘSO DLA PSA - BARF, CZYLI POWRÓT DO „NATURY”
BARF to skrót od angielskich słów biologically appropriate raw food, czyli w tłumaczeniu na język polski - biologicznie odpowiednia surowa dieta. Jest to jeden z rodzajów diety opartej na surowym mięsie (z ang. raw meat based diet, RMBD). BARF został wymyślony przez Iana Billinghursta. Dieta BARF opiera się na założeniu, że jedzenie dla psa powinno być zgodne z fizjologicznymi i ewolucyjnymi aspektami przystosowania zwierzęcia do środowiska. Twórca tej teorii przekonuje, że dieta psa musi być jak najbardziej zbliżona do sposobu odżywiania wilków, co jednak nie znajduje uzasadnienia w badaniach naukowych. Podstawą modelu BARF są wyłącznie surowe produkty, które podaje się w odpowiednich proporcjach.
GŁÓWNE ZASADY DIETY BARF
Wysokiej jakości pokarm wspiera rozwój naturalnych mechanizmów obronnych psa poprzez dostarczanie składników odżywczych, które są substancjami niezbędnymi do wzrostu i utrzymania czynności życiowych.
Badania naukowe wykazały, że przeciwutleniacze to składniki odżywcze szczególnie korzystne dla psów, a wzbogacony o nie pokarm wspiera naturalną odporność psa (National Research Council, 2006; Koelsch & Smith, 2001).
Przeciwutleniacze to witaminy, makro- i mikroelementy występujące naturalnie w różnych produktach żywnościowych, które pomagają chronić komórki przed uszkodzeniami spowodowanymi przez wolne rodniki. Wolne rodniki są wytwarzane podczas normalnego funkcjonowania organizmu, ale także pod wpływem niekorzystnych czynników zewnętrznych, takich jak zanieczyszczenia, dym papierosowy czy promieniowanie UV. Gdy wolnych rodników jest zbyt dużo, mogą one niszczyć DNA, lipidy i białka komórkowe.
Witamina E, mangan i cynk to przykłady naturalnie występujących przeciwutleniaczy, które można znaleźć w wysokiej jakości karmie dla psów. Te przeciwutleniacze są szczególnie przydatne u szczeniąt, które po raz pierwszy wychodzą na zewnątrz, ale także w późniejszym okresie życia. Gdy psy się starzeją, ich naturalne mechanizmy obronne słabną, ale ich wsparcie może pomóc w zminimalizowaniu tego efektu. Przeciwutleniacze są również korzystne, jeśli pies jest narażony na jakąś zmianę lub gdy jest po chorobie.
PIERWSZA NATURALNA BARIERA: ZDROWA SKÓRA I SIERŚĆ
Procentowy udział poszczególnych surowych produktów w diecie BARF dla psa:
- 60% - mięso z kością i chrząstkami,
- 10% - podroby,
- 10% - inne produkty pochodzenia zwierzęcego, np. jajka, twaróg,
- maksimum 20% - warzywa (w większości) i owoce.
Z reguły dieta BARF dla psa wymaga suplementacji, m.in. olejem rybim (kwasy tłuszczowe omega-3), drożdżami browarniczymi (witaminy z grupy B i beta-glukan), algami morskimi (jod), krwią bogatą w hemoglobinę (źródło żelaza), rozdrobnionymi skorupkami jaj lub mielonymi kośćmi (wapń).
DIETA BARF - CO MÓWIĄ O NIEJ JEJ ZWOLENNICY?
W diecie BARF dla psa jadłospis opiera się na mięsie i podrobach, ale przewidziano w nim również inne produkty pochodzenia zwierzęcego oraz warzywa i owoce. Zwolennicy diety BARF wymieniają liczne benefity płynące z jej stosowania, m.in.:
- obecność enzymów trawiennych w surowej żywności wpływa na jej wysoką wartość odżywczą,
- surowe pożywienie zawiera więcej makro- i mikroelementów oraz witamin, które ulegają rozkładowi podczas gotowania,
- składniki diety BARF są hipoalergiczne, zaleca się ją psom-alergikom,
- zwierzęta żywione BARF-em wypróżniają się rzadziej, zapach ich odchodów jest mniej intensywny,
- żucie twardych kawałków mięsa i kości wzmacnia tkanki przyzębia i pomaga oczyszczać zęby.
Część z ww. twierdzeń może wręcz zagrażać zdrowiu zwierząt. Dla przykładu, alergia pokarmowa występuje zazwyczaj na dany rodzaj białka (np. z wołowiny), zatem dieta BARF zawierająca w tym wypadku surowce wołowe, będzie dla zwierzęcia źródłem alergenów. U psów i kotów cierpiących z powodu alergii należy stosować diety eliminacyjne lub hipoalergiczne. Dodatkowo jedzenie kości jest dla zwierząt niebezpieczne i może prowadzić do uszkodzeń w jamie ustnej (np. złamań zębów), a także do niedrożności przewodu pokarmowego.
Większość korzyści wskazywanych przez twórców i sympatyków diety BARF nie znajduje odzwierciedlenia w recenzowanych badaniach naukowych. Benefity te są zazwyczaj przytaczane w opisach pojedynczych przypadków lub subiektywnych opiniach ekspertów, dlatego nie powinniśmy się nimi sugerować przy wyborze pokarmu dla naszego zwierzęcia.
ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z DIETĄ BARF DLA PSA
Zalety dieta BARF nie są w większości poparte rzetelnymi badaniami, natomiast zagrożenia mikrobiologiczne z nią związane zostały dobrze udokumentowane przez naukowców.
Przede wszystkim, podawanie surowego mięsa i podrobów wiąże się z ryzykiem zarażenia pasożytami lub zatrucia, a w przypadku starszych psów, mogą wystąpić dolegliwości trawienne. Głównym problemem jest częste zanieczyszczenie mięsa, zwłaszcza drobiowego, bakteriami z rodzaju Salmonella. U psów karmionych BARF-em istnieje również większe ryzyko zakażenia Escherichia coli i Listeria. Z tego względu karmienie psa surowym mięsem jest również niebezpieczne dla jego opiekuna, zwłaszcza dla osób o obniżonych zdolnościach immunologicznych (dzieci, kobiet w ciąży, osób starszych i chorych). Zwierzęta żywione surowymi produktami zawierającymi groźne bakterie, wydalają drobnoustroje z kałem i zanieczyszczają nasze środowisko życia. W ten sposób może zakazić się człowiek.
Innym zagrożeniem, jakie niesie dieta BARF dla psa, jest podawanie mu ryb - bardzo często pochodzą one z nieznanych źródeł, a w ich mięsie mogą znajdować się duże ilości metali ciężkich.
Wiele badań pokazuje, że zarówno komercyjne, jak i domowe dawki pokarmowe BARF są niekompletne żywieniowo. Dieta BARF niesie więc ze sobą ryzyko niedoborów ważnych substancji odżywczych.
BARF może również przyczyniać się do wystąpienia chorób tarczycy u psów. Mięso podawane zwierzętom na surowej diecie często zawiera elementy podgardla. Gruczoły tarczycy nie zawsze usuwane są podczas rozbiórki tuszy zwierząt rzeźnych, dlatego codzienne pożywienie może zawierać ich części, co z kolei stwarza ryzyko wystąpienia nadczynności tarczycy.
Podsumowując, korzyści wynikające z diety BARF nie zostały potwierdzone rzetelnymi badaniami naukowymi, natomiast tego rodzaju żywienie niesie za sobą znaczące ryzyko mikrobiologiczne dla psa i opiekuna. Oficjalne stanowisko WSAVA (Światowej Organizacji Lekarzy Weterynarii Małych Zwierząt, z ang. World Small Animal Veterinary Association) jest krytyczne wobec diet opartych na surowym mięsie, a wiele organizacji dogoterapeutycznych nie dopuszcza do pracy zwierząt żywionych w ten sposób. Dlatego nie zalecamy stosowania diety BARF dla psa. Aby zapewnić czworonogowi zbilansowaną dietę, powinniśmy wybierać dobrej jakości karmy gotowe od sprawdzonych producentów - taki sposób odżywiania jest kompletny, zbilansowany i przede wszystkim bezpieczny dla zwierzęcia.
