Otyłość u psa – niezbędna będzie interwencja lekarza weterynarii

Otyłość u psa to stan zagrażający jego zdrowiu. Przyczyną nadmiernej masy ciała jest dodatni bilans energetyczny, co oznacza, że pies zjada więcej kalorii, niż potrzebuje. Podejrzewasz, że Twój pies jest otyły? Jak najszybciej powinieneś skonsultować się z lekarzem weterynarii. Otyłość to choroba, która powinna być leczona pod kontrolą profesjonalisty.

Spis treści:

1. Nadwaga a otyłość u psa
2. Przyczyny otyłości u psa
3. Otyły pies – jak rozpoznać?
4. Otyłość u psa – skutki zdrowotne
5. Leczenie otyłości u psa
6. Otyłość u psa – jak jej zapobiegać?

Nadwaga a otyłość u psa

Nadwaga dotyczy psów, których masa ciała jest większa o co najmniej 15% od optymalnej. O otyłości mówi się, jeśli masa ciała odbiega o minimum 30% od właściwej. 

Według definicji otyłość to przewlekły stan chorobowy spowodowany nadmierną podażą energii zawartej w pokarmach w stosunku do zapotrzebowania czworonoga. Skutkiem jest gromadzenie nadmiaru tkanki tłuszczowej w organizmie. 

W przypadku, gdy pies ma nadwagę, sami możemy się z nią zmierzyć, wprowadzając zmiany w diecie psa i zwiększając poziom aktywności fizycznej czworonoga. Natomiast w sytuacji, gdy mamy do czynienia z otyłym psem, niezbędna jest wizyta u lekarza weterynarii i wdrożenie terapii odchudzającej pod kontrolą profesjonalisty. 

Przyczyny otyłości u psa

Główne czynniki predysponujące do wystąpienia otyłości u psów:

• wiek – u starszych psów występuje większe ryzyko otyłości – największe jest w 5–10 roku życia, a spada po 12 roku życia zwierzęcia; ponadto nadmierna masa ciała u szczeniąt zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia nadwagi w dorosłym życiu;
• płeć – otyłość częściej występuje u suk;
• zabieg kastracji lub sterylizacji – zwiększa prawie dwukrotnie ryzyko wystąpienia otyłości, zwłaszcza u samic;
• rasa – skłonności do nadwagi mają psy ras, m.in.: labrador, golden retriever, cairn terrier, terier szkocki, basset hound, cocker spaniel, beagle, berneński pies pasterski, nowofundland, bernardyn. 

Wymienia się również szereg czynników, na które wpływ ma opiekun zwierzęcia:

• zbyt duże porcje jedzenia podawane psom;
• karmienie z wolnym dostępem;
• nielimitowana podaż przekąsek;
• zbyt późna zmiana karmy dla szczeniąt na karmę dla dorosłych psów;
• niska aktywność fizyczna.

Każdy z powyższych czynników związany jest z nieprawidłowym, dodatnim bilansem energetycznym – pies spożywa więcej kalorii w ciągu dnia, niż wynosi jego zapotrzebowanie.

Otyły pies – jak rozpoznać?

W celu rozpoznania otyłości u psa stosuje się wizualną ocenę kondycji ciała, tzw. BCS (body condition score) w 5- lub 9-punktowej skali. Najmniejsza liczba punktów zawsze oznacza skrajne wychudzenie, a najwyższa – otyłość. Środkowy wynik, czyli w 5-stopniowej skali wartość 3, a w 9-punktowej 5 – to optymalna masa ciała. Kondycję psa ocenia się wzrokowo i palpacyjnie.

Wzrokowa ocena obejmuje:

• obrys tułowia, patrząc z góry,
• obrys tułowia z boku – z uwzględnieniem widoczności żeber, guzów biodrowych i wyrostków kolczystych kręgosłupa,
• brzucha z boku – podkasanie brzucha lub jego brak.

Palpacyjnie należy ocenić grubość tkanki tłuszczowej w okolicy:

• brzucha,
• żeber,
• okolicy lędźwiowej,
• nasady ogona.

Otyłość u psa – skutki zdrowotne

Otyłość u psa jest niebezpieczna dla całego organizmu. Nadmiar tkanki tłuszczowej znajduje się nie tylko pod skórą, ale też wokół narządów wewnętrznych, co upośledza ich pracę i obciąża układ krążenia. Otyły pies żyje krócej, ponieważ narażony jest na liczne schorzenia, głównie przewlekłe, pogarszające jego stan zdrowia.

Otyłość to choroba, która niesie ze sobą groźne konsekwencje zdrowotne, takie jak:

• schorzenia układu ruchu na skutek przeciążenia kręgosłupa i stawów,
• zaburzenia układu krążenia, m.in. nadciśnienie,
• choroby metaboliczne np. cukrzyca typu 2,
• zaburzenia trawienia,
• choroby nerek,
• zaburzenia hormonalne, np. niedoczynność tarczycy,
• większa tendencja do nowotworów,
• problemy z rozrodem,
• obniżenie odporności,
• gorsza tolerancja wysokich temperatur,
• trudności w leczeniu chorób układu oddechowego i krążenia,
• większe ryzyko powikłań podczas znieczulenia ogólnego.

Leczenie otyłości u psów

Kiedy u psa zostanie stwierdzona otyłość, konieczne jest wdrożenie specjalnej terapii odchudzającej pod okiem lekarza weterynarii. Należy przygotować się na to, że leczenie jest długotrwałe i wymaga ogromnej motywacji i konsekwencji od opiekuna. Terapia otyłości u psa odbywa się wielotorowo – obejmuje zmianę diety oraz zwiększenie aktywności fizycznej. Wszelkie zmiany wprowadza się stopniowo, aby nie obciążać organizmu zwierzęcia. Optymalne tempo odchudzania to utrata nie więcej niż 1–2% masy ciała tygodniowo. 

Otyłe psy nie powinny otrzymywać mniejszych porcji karmy, niż wynika to z zaleceń dla ich rasy, wielkości i poziomu aktywności. Rozwiązaniem jest specjalny pokarm o obniżonej kaloryczności – pełnoporcjowa karma dla psów typu light. Takie jedzenie dostarcza psu odpowiednią dawkę wszystkich składników odżywczych w tym witamin i minerałów, jest sycące, ale zawiera mniej kalorii. 

W przypadku zmiany karmy ze standardowej na dietetyczną obowiązują takie same zasady jak przy każdej innej zmianie żywienia. Przez kilka dni zmniejsza się ilość dotychczasowej karmy, wprowadzając na jej miejsce tę wspomagającą odchudzanie. Gwałtowna zmiana pokarmu może spowodować biegunkę. 

Podczas leczenia otyłości u psa lekarz może dodatkowo zalecić wprowadzenie suplementów wspomagających odchudzanie. Ich celem jest zmniejszenie apetytu poprzez ograniczenie wchłaniania niektórych składników pokarmowych czy stymulowanie określonych procesów fizjologicznych. Lekarz weterynarii może również zalecić suplementację pro- i prebiotykami, aby wspomóc mikrobiotę jelitową psa. 

Otyłość u psa – jak jej zapobiegać?

Najważniejsze w walce z otyłością u zwierząt jest jej zapobieganie. Jak uchronić psa przed nadwagą i otyłością?

• Ustal liczbę posiłków i stałe pory karmienia

Ile razy dziennie karmić psa? Optymalna liczba posiłków dla dorosłego czworonoga to 2–3 dziennie. W przypadku psów ras dużych i olbrzymich, które mają predyspozycje do rozszerzenia i skrętu żołądka, wskazane jest nawet podawanie 4 posiłków. Karmienie psa powinno odbywać się o stałych porach. Pomaga to w ustabilizowaniu pracy układu pokarmowego, a także dostosowaniu pory posiłków do spacerów czy treningów.

• Wybierz odpowiednią karmę dla swojego czworonoga

Najlepszy wybór to gotowa, pełnoporcjowa karma dla psów dostosowana do wieku, wielkości i rasy czworonoga. Na etykiecie produktu znajduje się często wartość kaloryczna, więc łatwiej jest porcjować takie jedzenie. 

Warto zdawać sobie sprawę z tego, że sucha karma dla psów ma większą gęstość energetyczną niż mokra. Pokarm wilgotny jest o około 4 razy mniej kaloryczny od suchego. Jeśli Twój pies ma tendencje do przybieranie na masie, możesz zwiększyć udział mokrej karmy w jego diecie, np. stosując żywienie mieszane, które polega na podawaniu obu formatów karmy w stosunku 1:1 pod względem masy produktu. Dzięki temu zwiększy się objętość posiłków, ale nie ich kaloryczność.

Problemy mogą pojawić się, gdy zdecydujemy się na samodzielne przygotowywanie posiłków dla psa. Wówczas łatwo popełnić błąd i przekroczyć dzienną dawkę kalorii. Jeżeli zdecydujesz się na taki sposób karmienia pupila, musisz ściśle przestrzegać receptur, korzystać z tabel kalorii i prowadzić skrupulatne obliczenia. Dopilnuj też ilości zjadanego przez zwierzę pokarmu. W przypadku domowych posiłków dla psa nietrudno jest przesadzić z wielkością porcji.

• Odmierzaj właściwe porcje karmy

Jak ustalić zapotrzebowanie energetyczne psa? Można oczywiście zrobić to samodzielnie, posiłkując się dostępnymi w Internecie przelicznikami lub tabelami, znajdującymi się na etykietach karm dla psów. Najlepiej będzie udać się do lekarza weterynarii lub dietetyka dla zwierząt, którzy zrobią to precyzyjnie. Podczas ustalania kaloryczności diety specjalista uwzględni takie czynniki jak: poziom aktywności fizycznej zwierzęcia, wiek, rasa, wielkość, płeć, zabieg sterylizacji/kastracji, stan zdrowia.

Dopiero znając zapotrzebowanie energetyczne swojego czworonoga, możesz skutecznie chronić go przed nadwagą i otyłością. Dzienny limit kalorii podziel na ustaloną liczbę posiłków i odmierzaj porcje psiej karmy o takiej właśnie kaloryczności. 

Jeśli Twój pies jest po zabiegu sterylizacji lub kastracji, powinieneś uwzględnić to w wielkości porcji. Szacuje się, że po tych zabiegach zapotrzebowanie energetyczne u psów maleje o około 25–30%, zatem o tyle należy zmniejszyć podaż kalorii w diecie. Najłatwiej jest osiągnąć to, zmieniając karmę na mniej kaloryczną (np. karma typu sterile) lub wprowadzając żywienie mieszane.

• Limituj przysmaki

Nie musisz odmawiać swojemu pupilowi jego ulubionych smakołyków, żeby utrzymać jego masę ciała na prawidłowym poziomie. Pamiętaj tylko o tym, aby odliczyć porcję kalorii zawartą w przekąskach z głównego posiłku pupila. Ważne jest również to, żeby przysmaki nie stanowiły więcej niż 10% dziennej dawki energetycznej.

• Zapewnij psu regularną aktywność fizyczną

Zadbaj o to, żeby Twój pupil miał odpowiednią dawkę ruchu. Intensywność aktywności fizycznej powinna być dostosowana do stanu zdrowia, wieku, masy ciała i stopnia sprawności czworonoga. Wprowadź różne zabawy podczas spacerów, takie jak aportowanie, które nie tylko sprawią psu ogromną frajdę, ale przyczynią się też do wzmocnienia mięśni, zwiększenia elastyczności ruchowej i oczywiście – do utrzymania prawidłowej masy ciała. 

Pamiętaj przy tym, że pies nigdy nie powinien ćwiczyć z pełnym żołądkiem. Najlepiej odczekać około godziny od zjedzonego posiłku, zanim wyruszymy z pupilem na spacer.

• Kontroluj kondycję ciała swojego psa

Lekarz weterynarii powinien ważyć i określać BCS Twojego pupila podczas każdej, rutynowej wizyty. Powinieneś też sam obserwować czworonoga i w razie jakichkolwiek wątpliwości skontaktować się z lekarzem weterynarii. Jeśli Twój pies ukończył już 7 rok życia, powinieneś zabierać go na wizyty do lekarza weterynarii 2–3 razy w roku. Dzięki temu specjalista w porę może wykryć schorzenia związane ze starzeniem się zwierzęcia i podjąć skuteczne leczenie.