Sterylizacja kotki – jak wygląda zabieg i rekonwalescencja?

Sterylizacja i kastracja to najlepsze sposoby na uniknięcie uciążliwych skutków rui, zapobieganie ciąży u kotów oraz ochrona przed wieloma chorobami. To również ważne narzędzie przeciwdziałania bezdomności wśród zwierząt. Na czym polega sterylizacja kotki? Czym różni się od kastracji? Jak opiekować się zwierzęciem po zabiegu?

Spis treści:

1. Co to jest sterylizacja kotki? Czym się różni od kastracji?
2. Kastracja i sterylizacja kotki – zalety
3. Sterylizacja kotki – kiedy wybrać się na zabieg?
4. Jak przygotować kotkę do kastracji?
5. Jak zająć się kotką po sterylizacji?
6. Kotka po sterylizacji – zachowanie
7. Sterylizacja kotki – cena

Co to jest sterylizacja kotki? Czym się różni od kastracji?

Sterylizacja i kastracja to zabiegi trwałej, chirurgicznej antykoncepcji, które na stałe pozbawiają zwierzę możliwości rozrodu. Zwyczajowo przyjęło się używać terminu „sterylizacja” w przypadku pozbawienia płodności kotki, a „kastracja” – kocura. Oba pojęcia bywają też traktowane jako synonimy. Jest to niewłaściwe rozumienie tych słów. W terminologii medycznej pojęcia te definiuje się zupełnie inaczej. Sterylizacja kotki polega na przecięciu lub podwiązaniu jajowodów. Kastracja natomiast polega na całkowitym usunięciu jajników lub macicy wraz z jajnikami. U kocurów również można przeprowadzić zarówno kastrację, jak i sterylizację – pierwszy zabieg polega na wycięciu jąder, drugi na przecięciu nasieniowodów.  

Zabiegi kastracji i sterylizacji kotki wykonuje się w znieczuleniu ogólnym. Operacja zaczyna się od nacięcia powłok brzusznych, a następnie usuwa się gonady (wraz z macicą) lub podwiązuje jajowody. W praktyce weterynaryjnej wykonuje się zazwyczaj zabieg kastracji. W przychodniach weterynaryjnych lekarze dysponują sprzętem, który monitoruje tętno i inne życiowe parametry podczas trwania całej operacji. Rodzaj znieczulenia i środki anestetyczne są dobierane indywidualnie do potrzeb każdego zwierzęcia.

Kastracja i sterylizacja kotki – zalety

Kastracja czy sterylizacja kotki powodują trwałą niepłodność – dają pewność, że kotka nigdy nie będzie miała rui i nie zajdzie w ciążę. Zabiegi te pomagają przede wszystkim w ograniczaniu bezdomności zwierząt. Kastracji powinny być poddawane wszystkie zwierzęta, które nie są osobnikami hodowlanymi. Za sprzedaż zwierząt z niezarejestrowanych hodowli grożą surowe kary. W niektórych krajach Europy wprowadzony jest nawet nakaz kastracji zwierząt niehodowlanych. 

Kastracja i sterylizacja kotki mają też korzystny wpływ na jej zdrowie. Zapobiegają chorobom macicy i jajników, takim jak ropne zapalenie macicy (tzw. ropomacicze). Istnieje mniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia nowotworu sutka u wykastrowanej lub wysterylizowanej kotki, zwłaszcza jeśli zabieg zostanie wykonany przed pierwszą rują. Ważne jest również to, że kotka traci popęd płciowy, który jest przyczyną frustracji u zwierzęcia, gdy nie może zostać zaspokojony.

Sterylizacja kotki – kiedy wybrać się na zabieg?

Dobrym momentem kastracji lub sterylizacji kotki jest wiek około 6–12 miesięcy, minimum dwa tygodnie po pierwszej rui. Niektórzy lekarze weterynarii rekomendują wcześniejszą kastrację lub sterylizację kotki – przed pierwszą rują, co zapobiega poważnej nowotworowej chorobie gruczołu mlekowego. Dokładny termin zabiegu powinien ustalić lekarz weterynarii, na podstawie indywidualnych cech danego zwierzęcia. Wczesna sterylizacja zmniejsza ryzyko powikłań pooperacyjnych, ponieważ narządy młodego zwierzęcia nie są jeszcze dobrze wykształcone i ukrwione. Im młodszy kot, tym lepiej znosi narkozę i szybciej dochodzi do siebie po operacji. Bardzo wczesną sterylizację praktykuje się zwłaszcza w przypadku kotek wolnożyjących i dzikich, ponieważ trudno jest na czas zaobserwować u nich objawy pierwszej rui. Poza tym znane są przypadki kotek, które zaszły w ciążę nawet około 4. miesiąca życia.

Mitem jest, że kotkę należy kastrować dopiero po pierwszej ciąży. Takie postępowanie nie ma medycznego uzasadnienia. Niestety wciąż pokutuje przekonanie, że młoda kotka ma instynkt macierzyński i powinna choć raz zostać mamą. W rzeczywistości instynkt ten pojawia się dopiero po urodzeniu kociąt. Im szybciej- zgodnie z zaleceniami lekarza- wykonamy zabieg kastracji, tym lepiej dla zwierzęcia.

Kiedy sterylizować kotkę, która urodziła potomstwo, aby nie zaszła w kolejną ciążę? Zabieg ten wykonuje się około 5–8 tygodni po porodzie. Zbyt wczesna kastracja może wstrzymać laktację u kotki. Zwierzę po zabiegu jest bardzo osłabione i nie może dobrze opiekować się potomstwem nawet przez kilka dni. Istnieje też ryzyko, że kocięta uszkodzą ranę lub szwy. 

Jak przygotować kotkę do kastracji?

Przed zabiegiem kastracji lub sterylizacji kotki, konieczna jest wizyta wstępna u lekarza weterynarii. Czasem konsultacja przed kastracją obejmuje morfologiczne i biochemiczne badanie krwi i wtedy zwierzę powinno być na czczo (ok. 6–8 godzin bez jedzenia), dlatego przed wizytą ustal z lekarzem, jak przygotować do niej kotkę. Dokładne zbadanie kota jest konieczne do tego, żeby wykluczyć jakiekolwiek przeciwwskazania do operacji. Sterylizację i kastrację można przeprowadzić tylko wtedy, gdy kotka jest całkowicie zdrowa. 

Przeciwwskazania do sterylizacji kotki:

• choroby nerek,
• choroby wątroby,
• choroby zakaźne,
• niewydolność oddechowo-krążeniowa,
• nieprawidłowa krzepliwość krwi,
• ruja,
• laktacja.

Podczas wizyty poprzedzającej sterylizację lub kastrację powinniśmy dowiedzieć się również, jak przygotować zwierzę do zabiegu. Lekarz weterynarii udzieli wszystkich niezbędnych informacji. Najważniejsze zalecenia to:

• kot powinien być na czczo – przez 6-8 godzin przed operacją nie można karmić kota,
• około 2 godziny przed zabiegiem należy również uniemożliwić kotu dostęp do wody.

Jak wygląda sterylizacja kotki? Lekarz najpierw goli sierść na obszarze zabiegowym, a następnie wykonuje cięcie na brzuchu albo z boku ciała kotki. Długość nacięcia zależy od metody zastosowanej przez chirurga – czasami jest to zaledwie 1 cm. Po operacji zakładane są szwy, które usuwa się podczas wizyty w lecznicy po około 7 dniach. Aby nie uszkodzić i zanieczyścić rany, do momentu zdjęcia szwów, kotka musi nosić ubranko pooperacyjne albo kołnierz, który jednak dla zwierzęcia jest mniej wygodny. W dzień zabiegu lekarz aplikuje antybiotyk oraz lek przeciwbólowy. Po 1-2 dniach odbywa się wizyta kontrolna, podczas której specjalista ocenia proces gojenia się rany i ewentualnie podaje kotce kolejną dawkę antybiotyku i leku przeciwbólowego.

Jak zająć się kotką po sterylizacji?

Znieczulenie ogólne i każda ingerencja chirurgiczna niosą ze sobą pewne ryzyko. Powikłania występują stosunkowo rzadko, ale jednak mogą się zdarzyć. Zwierzę po zabiegu musi być wybudzone i świadome, zanim zabierzesz je do domu. Rolą lekarza weterynarii jest dopilnowanie, aby proces wybudzania z narkozy przebiegał poprawnie. 

Kotka dochodzi do siebie w ciągu kilku godzin od zabiegu. Gdy już będzie w domu:

• zapewnij jej ciepło, z uwagi na obniżenie temperatury ciała po zabiegu – może to być ulubione posłanie z ciepłym (ale nie gorącym) termoforem lub poduszką elektryczną;
• umieść ją w cichym i spokojnym miejscu, w którym będzie czuła się bezpiecznie i nic jej nie będzie niepokoiło;
• legowisko ułóż na podłodze – kotka przez kilka-kilkanaście godzin po operacji może mieć problemy ze wstawaniem i utrzymaniem równowagi, pozwoli to uniknąć upadków i urazów; 
• przypilnuj kotkę, żeby przez kilka dni po zabiegu ograniczyła aktywność, w szczególności skakanie, które w skrajnych przypadkach może doprowadzić do przepukliny;
• w pobliżu legowiska umieść kuwetę – kot po kroplówce produkuje więcej moczu i po przebudzeniu może poczuć potrzebę opróżnienia pęcherza;
• pod tylną część ciała kotki podłóż podkład higieniczny – niektóre zwierzęta mogą mimowolnie oddawać mocz lub kał jeszcze przez kilka godzin po zabiegu;
• przestrzegaj zaleceń lekarza weterynarii w kwestii jedzenia i picia – wodę zazwyczaj można podać dopiero po całkowitym wybudzeniu kota (około 6 godzin po zabiegu), aby zapobiec zakrztuszeniu się; a posiłek nawet dopiero kolejnego dnia po operacji;
• jeśli lekarz nie zaleci inaczej, kotka powinna mieć założony fartuszek pooperacyjny do momentu usunięcia szwów – możesz go zdejmować tylko wtedy, kiedy masz na nią oko i nigdy w nocy; gojąca się rana swędzi, przez co kotka może ją zbyt intensywnie lizać i próbować wyrwać szwy, dlatego musisz dopilnować, by fartuszek był prawidłowo założony;
• codziennie sprawdzaj ranę pooperacyjną – jeśli nie goi się prawidłowo, ma nieprzyjemny zapach lub jest stale obrzęknięta, udaj się na konsultację do lekarza weterynarii.

Chociaż powikłania po sterylizacji kotki występują stosunkowo rzadko, to powinieneś uważnie obserwować swojego pupila, zwłaszcza przez pierwsze godziny i dni po operacji. Niektóre powikłania (na szczęście rzadkie) to krwotok wewnętrzny, krwawienie z pochwy, ziarniak, przepuklina. W razie wystąpienia jakichkolwiek niepokojących objawów powinniśmy od razu udać się do lekarza weterynarii.

Ze względu na zwiększone ryzyko wystąpienia nadwagi i otyłości, dieta kotki po sterylizacji lub kastracji wymaga pewnych modyfikacji. Usunięcie narządów płciowych powoduje tworzenie się nowej równowagi hormonalnej w organizmie zwierzęcia. Wpływa to na spowolnienie tempa metabolizmu oraz zwiększenie apetytu, przez co kotka może szybko przytyć, jeśli nie zmienimy jej żywienia.

Kotki po sterylizacji powinny otrzymywać karmę o niższej zawartości tłuszczu, obniżonej kaloryczności i zawierającą optymalną ilość minerałów w trosce o drogi moczowe. Po kastracji wzrasta ryzyko kamicy moczowej, a dzięki obniżonej zawartości minerałów, z których mogą tworzyć się kamienie moczowe, ryzyko to jest zmniejszane. Wybieraj pokarm kompletny i zbilansowany: suchą karmę opracowaną specjalnie dla zwierząt po kastracji i sterylizacji oraz mokre jedzenie. Wilgotny pokarm zawiera więcej wody i mniej kalorii niż karma sucha, dlatego warto podawać go kotom po sterylizacji. Należy zachować przy tym odpowiednie proporcje: 90% karmy mokrej i 10% karmy suchej, pod względem masy produktu. Takie żywienie kota pomaga w kontrolowaniu jego masy ciała oraz w dbaniu o zdrowie jego dróg moczowych.

Kotka po sterylizacji - zachowanie

Wbrew powszechnemu przekonaniu, sterylizacja kotki nie wpływa na zmianę jej charakteru. Zabieg nie ma żadnego wpływu na psychikę zwierzęcia. Wpływa natomiast na poziom hormonów płciowych (powoduje spadek stężenia estrogenów) i eliminuje ruję, więc znikają uciążliwe dla niej i jej opiekuna objawy: natarczywe miauczenie, ocieranie się o nogi, brak apetytu, bezsenność. Dzięki sterylizacji kotka uspokaja się i odzyskuje równowagę. 

Kotka może w tym czasie mieć też zwiększony apetyt i skłonności do „żebrania”, kiedy spożywasz posiłek. Takie zachowanie obserwuje się zwłaszcza przez pierwszych kilkanaście tygodni po zabiegu. 

Sterylizacja kotki - cena

Ceny sterylizacji i kastracji kotki mieszczą się w granicach 150-500 zł. Koszty te zależą od placówki, stosowanych materiałów, metody sterylizacji lub kastracji, rodzaju znieczulenia itp. Do ceny tej należy doliczyć koszt ubranka pooperacyjnego oraz koszt wizyty pooperacyjnej, czyli około 50-100 zł. W niektórych miastach organizowane są akcje sterylizacji kotów za darmo. W wyznaczonych placówkach można wówczas wykonać taki zabieg bez konieczności wnoszenia opłaty lub w promocyjnej cenie. Zazwyczaj odbywa się to wiosną, kiedy trwa okres godowy kotów.