Gotowane jedzenie dla psa czy surowe mięso – co wybrać?

Część opiekunów zastanawia się, czy gotowanie psu jest dobrym pomysłem. Jak skomponować dietę czworonoga, aby otrzymywał on z pożywieniem wszystkie niezbędne składniki odżywcze? Ile energii pokarmowej powinno się dostarczać pupilowi każdego dnia i jak sprawdzić, czy dany posiłek jest odpowiednio kaloryczny? Czy surowe mięso to właściwe jedzenie dla psa? Na czym najlepiej oprzeć jego dietę? Na te i inne pytania odpowiadamy w poniższym artykule.

Spis treści:

1. Gotowane jedzenie dla psa – czy to dobre rozwiązanie?
2. Domowe jedzenie dla psa – dieta oparta na surowym mięsie
3. Jaka dieta dla psa jest optymalna?

Gotowane jedzenie dla psa – czy to dobre rozwiązanie?

Niektórzy opiekunowie zwierząt są przekonani, że posiłki samodzielnie gotowane dla psa stanowią zdrowe i optymalne dla jego rozwoju rozwiązanie. Takie twierdzenie może zostać uznane za słuszne, jednak należy wziąć pod uwagę szereg czynników, które sprawiają, że domowe jedzenie dla psa jest niezwykle trudne do zbilansowania.

Przede wszystkim wysoce niewskazaną praktyką jest podawanie pupilowi resztek z naszego stołu. Posiłki przyrządzane dla ludzi mogą zawierać produkty, które dla psów są ciężkostrawne, a nawet toksyczne. Lista takich składników jest długa, a wśród nich znajdują się m.in. następujące owoce i warzywa:

• czosnek, cebula, szczypiorek, por – ze względu na zawarte w nich dwusiarczki, które przyczyniają się do niszczenia czerwonych krwinek, przez co prowadzą do anemii i niewydolności nerek;
• szpinak, szczaw, rabarbar – kwas szczawiowy, który jest w nich zawarty, obniża wchłanianie wapnia i magnezu, co może skutkować wystąpieniem u psa kamicy szczawianowo-wapniowej;
• awokado – chemiczne opryski, które stosuje się przy uprawie, przenikają przez skórę owocu do jego wnętrza, stanowiąc zagrożenie dla psów;
• winogrona, rodzynki – specjaliści nie są zgodni co do tego, jakie substancje zawarte w świeżych i suszonych winogronach wywołują ostre reakcje psich organizmów. Faktem jest jednak, że ich spożycie wywołuje u czworonogów biegunkę, wymioty oraz ból brzucha, może też prowadzić do niewydolności nerek, a nawet do śmierci zwierzęcia;
• cytryny, pomarańcze, grejpfruty, mandarynki itp. – owoce cytrusowe zawierają niebezpieczne dla naszych pupili psoraleny;
• śliwki, brzoskwinie, czereśnie itp. – w pestkach owoców znajduje się trujący dla psów cyjanowodór;
• fasola, ciecierzyca, soja itp. – rośliny strączkowe są ciężkostrawne i powodują wzdęcia;
• kakao (także czekolada) – zawiera teobrominę, która jest toksyczna dla psów.

Choć wymienione wyżej produkty są całkowicie nieszkodliwe dla ludzi, u psów są częstą przyczyną zatrucia pokarmowego. Reakcja organizmu czworonoga na ich spożycie może być następująca:

• niepokój,
• nadmierne pobudzenie lub senność;
• trudności z oddychaniem,
• zaburzenia rytmu serca,
• ślinotok,
• wymioty,
• biegunka,
• drżenie mięśni,
• podwyższona temperatura ciała,
• skurcze kloniczno-toniczne.

Opiekun nastawiony na samodzielne gotowanie dla psa może oczywiście unikać wymienionych wyżej produktów i zwracać szczególną uwagę na reakcje organizmu pupila po posiłku. Trudno jednak określić, ile gotowanego jedzenia dla psa zaspokaja zarówno głód podopiecznego, jak i jego zapotrzebowanie na kalorie oraz składniki odżywcze. Z tego powodu domowa dieta nie jest zalecana dla naszych czworonożnych przyjaciół.

Domowe jedzenie dla psa – dieta oparta na surowym mięsie

Mówiąc o diecie opartej na surowym mięsie, wielu psich opiekunów ma na myśli koncepcję żywieniową BARF. Zgodnie z jej założeniami, aż 60% jadłospisu powinno stanowić mięso z kośćmi i chrząstkami, 20% – warzywa i owoce z przewagą tych pierwszych, 10% – podroby oraz 10% – nabiał.

Trudno zaprzeczyć, że mięso stanowi ważny składnik psiej diety. Jeżeli jednak nie jest poddawane obróbce termicznej, może być nośnikiem wielu groźnych patogenów (np. bakterii Salmonella, E. coli i Listeria). Surowe ryby z nieznanego źródła mogą z kolei zawierać chorobotwórcze metale ciężkie. Rozważając różne strategie żywienia psa, trzeba bezwzględnie pamiętać o tym, że wybrana dieta powinna być dla niego bezpieczna.

Czworonożny przyjaciel będący nosicielem bakterii lub pasożytów może również zakazić lub zarazić nimi pozostałych domowników. Ryzyko jest szczególnie duże w przypadku opiekunów mających osłabione zdolności immunologiczne, a więc dzieci, kobiet w ciąży czy osób starszych. Warto również dodać, że  stanowisko Światowej Organizacji Lekarzy Weterynarii Małych Zwierząt (WSAVA) na temat stosowania diet opartych na surowym mięsie jest krytyczne, a zgodnie z wytycznymi wielu organizacji dogoterapeutycznych, zwierzęta żywione tego rodzaju pokarmem nie są dopuszczane do pracy.

Oprócz zagrożeń mikrobiologicznych problem związany z dietą opartą na surowym mięsie dotyczy braku zbilansowania przygotowywanych w ten sposób posiłków. Trudno jest zaspokoić wszystkie potrzeby żywieniowe czworonoga, podając mu niemal wyłącznie białka i tłuszcze (a z tego w głównej mierze składa się mięso rozumiane jako mięśnie zwierząt rzeźnych). Prawidłowo skomponowana dieta dla psa jest podstawą jego zdrowia i rozwoju.

Jaka dieta dla psa jest optymalna?

Wielu opiekunów zadaje sobie pytanie, jak karmić psa, aby zapewnić mu 100% niezbędnych do funkcjonowania składników odżywczych i kalorii. Wiemy już, że posiłki gotowane samodzielnie oraz dieta oparta na surowym mięsie nie są najlepszymi z dostępnych rozwiązań. Jaki jadłospis będzie zatem optymalny dla pupila?

Podstawą zbilansowanej psiej diety powinien być pełnoporcjowy pokarm dla zwierząt. Skład takiego pożywienia jest opracowywany przez dietetyków, na podstawie zaleceń Europejskiej Federacji Producentów Karmy dla Zwierząt Domowych (FEDIAF). Kompletny i zbilansowany pokarm zawiera optymalne dla psa ilości następujących składników odżywczych:

• białka – stanowią podstawowy budulec ciała; ich głównym źródłem są mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego (tzw. podroby);
• tłuszcze – są źródłem energii, a dodatkowo nadają pożywieniu atrakcyjny smak; w diecie psa szczególnie istotne są nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6;
• witaminy i minerały – witaminy A, D, E, K oraz te z grupy B odpowiadają za wiele funkcji organizmu, m.in. odporność na zachorowania oraz krwiotwórczość; kluczowe w psiej diecie składniki mineralne to wapń, fosfor, potas, sód, miedź, żelazo, chlor, magnez, jod, mangan, cynk oraz selen;
• węglowodany – bardzo ważnym elementem żywienia pupila jest włókno pokarmowe (tzw. błonnik), które wspomaga funkcjonowanie układu pokarmowego, m.in. regulując mikroflorę bakteryjną jelit.

Gotowe pokarmy dla zwierząt występują w formie mokrej i suchej. W przypadku psów, zalecenia Instytutu Nauki o Zwierzętach Waltham obejmują stosowanie diety mieszanej, w proporcjach 1:1 (50% karmy mokrej i 50% karmy suchej) pod względem masy produktów. Jest to spowodowane specyficznymi potrzebami żywieniowymi oraz behawioralnymi naszych pupili, które częściowo zaspokaja spożywanie jedzenia suchego, a częściowo – mokrego.

Chrupiąca struktura suchych granulek jest atrakcyjna dla większości psów, ponieważ pozwala im zaspokajać naturalną potrzebę gryzienia i żucia. Tego typu pokarm wspomaga również zdrowie jamy ustnej zwierzęcia, poprawiając ukrwienie dziąseł i ścierając bakteryjną płytkę nazębną. Należy pamiętać, że suchy pełnoporcjowy pokarm dla zwierząt  jest około 4-krotnie bardziej kaloryczny od pokarmu mokrego. Przekłada się to na odmienne porcjowanie tych dwóch rodzajów pożywienia. Ustalenie właściwej liczby i masy posiłków dla danego pupila może zostać przeprowadzone przez dietetyka lub lekarza weterynarii. Samodzielnie możemy tego dokonać przy pomocy tabel żywienia, które znajdują się na etykietach pokarmów pełnoporcjowych. Niektóre czworonogi (np. psy pracujące) wymagają diety skomponowanej głównie z suchych granulek. W takim wypadku należy szczególnie dbać o optymalne nawadnianie organizmów pupili, aby zapobiec odwodnieniu i związanych z nim konsekwencji natury zdrowotnej.

Mokre pożywienie dla zwierząt charakteryzuje się około 8- lub 10-krotnie wyższą zawartością płynów niż ma to miejsce w przypadku pokarmów suchych. Odmienna konsystencja takiego jedzenia, a także jego intensywny i smakowity zapach sprawiają, że psy zazwyczaj chętnie spożywają posiłki tego typu. Dieta oparta głównie na mokrym pokarmie dla zwierząt jest zalecana w przypadku podopiecznych z nadwagą lub otyłością, ponieważ pomaga kontrolować liczbę przyswajanych przez nie kalorii. Należy jednak pamiętać, że pożywienie mokre jest nieco trudniejsze w użytkowaniu od suchego – po otwarciu opakowania możemy przechowywać je w lodówce jedynie przez krótki (określony przez producenta) czas (zazwyczaj maksymalnie 48 godzin).

Psy, w przeciwieństwie do kotów, nie wykazują naturalnej potrzeby urozmaicania smaku oraz konsystencji swoich posiłków. Zazwyczaj mają jednak indywidualne preferencje żywieniowe, które warto rozpoznać i stosować w codziennym życiu. Ponieważ nasi czworonożni przyjaciele są względnymi mięsożercami, najbardziej atrakcyjnym smakiem jest dla nich umami. Najłatwiej go wyczuć w pokarmach o smaku wołowym, jednak zdarzają się pupile, które preferują smak drobiu lub ryb. Przy odpowiednio uważnej obserwacji możemy łatwo dowiedzieć się, jaki wariant pożywienia jest ulubiony dla naszego podopiecznego.

Warte uwagi jest także pożywienie uzupełniające, czyli tzw. psie przysmaki. Nie mogą one stanowić podstawy diety czworonoga, a jedynie dodatek dietetyczny stosowany zgodnie z wytycznymi producenta. Normy żywieniowe opracowane przez Europejską Federację Przemysłu Żywieniowego Zwierząt Domowych (FEDIAF) wskazują, że tego typu smakołyki powinny pokrywać maksymalnie 10% dziennego zapotrzebowania psa na energię pokarmową. Stanowią one doskonały sposób na nagrodzenie pupila za dobre zachowanie, a także działają motywacyjnie podczas treningu. Ich stosowanie wpływa również pozytywnie na budowanie relacji człowieka z czworonogiem. Pokarmy uzupełniające dla psów mają zazwyczaj konsystencję chrupiących ciasteczek lub przekąsek do żucia. Dzięki temu zapewniają pupilowi przyjemność oraz możliwość realizowania jego naturalnych potrzeb. Niektóre z nich są także doskonałym sposobem na wspomaganie higieny zębów i dziąseł (przysmaki dentystyczne), choć należy podkreślić, że nie mogą być stosowane jako zamiennik codziennego szczotkowania.

Jak karmić psa, aby było to dla niego optymalne? Warto zwrócić uwagę na systematyczność podawania posiłków (zazwyczaj stosuje się 2 porcje dziennie). Jeżeli pożywienie będzie podawane pupilowi w równych odstępach czasowych, jego organizm przyzwyczai się do określonego rytmu dobowego, co będzie miało pozytywny wpływ na trawienie. Nie zaleca się natomiast, aby pies miał stały dostęp do pokarmu, ponieważ rodzi to zagrożenie pobierania przez niego nadmiernej liczby kalorii (psy instynktownie najadają się „na zapas”). Regularne przejadanie się skutkuje wystąpieniem nadwagi, a w dalszej konsekwencji – otyłości i związanych z nią problemów natury zdrowotnej. Warto również zauważyć, że pokarm pozostawiony na wolnym powietrzu traci charakterystyczny zapach i smak, przez co staje się mniej atrakcyjny dla czworonoga. Pojedynczy posiłek powinien trwać około 20-30 minut, natomiast woda znajdująca się w drugiej miseczce powinna być świeża i zawsze dostępna dla pupila.