Warczenie psa – znak ostrzegawczy?

Pies na różne sposoby sygnalizuje swoje potrzeby. Jednym z nich jest warczenie, czyli sygnał ostrzegawczy dawany przez zwierzę w sytuacji, gdy nie czuje się bezpiecznie. Dlaczego pies warczy na domowników, gości, przechodniów i inne psy? Wyjaśniamy, jak należy postępować w takich sytuacjach.

Spis treści:

1. Warczenie psa i inne sygnały ostrzegawcze
2. Dlaczego pies warczy?
3. Jak reagować na warczenie psa?
4. Czego nie robić, gdy pies warczy?
5. Warczenie psa – sygnał, którego nie można ignorować

Warczenie psa i inne sygnały ostrzegawcze

Pies, mimo że nie mówi, potrafi komunikować swoje potrzeby na inne sposoby – zachowaniem i sygnałami werbalnymi. Jest to swego rodzaju mowa psa. W momencie niepewności i stresu zwierzę może próbować uspokajać siebie i otoczenie, stosując sygnały uspokajające:

• odwracanie głowy,
• mrużenie oczu,
• oblizywanie nosa,
• mlaskanie,
• ziewanie,
• podnoszenie łapy,
• kładzenie się z łapami do góry,
• spowolnione poruszanie się lub zastyganie w ruchu,
• machanie ogonem.

Wysyłając sygnały uspokajające, pies przekazuje człowiekowi informację, że jakaś sytuacja jest dla niego niekomfortowa. Dopiero w następnej kolejności pojawiają się znaki ostrzegawcze (dystansujące), do których właśnie należy warczenie psa oraz:

• szczekanie,
• pokazywanie zębów,
• stroszenie sierści,
• stawianie uszu lub kierowanie jednego ucha do przodu, a drugiego do tyłu,
• kulenie ogona pod tylne kończyny.

W ten sposób zwierzę ostrzega, a gdy zagrożenie nie ustąpi, gotowe jest zaatakować i ugryźć. Szczególnie niebezpieczne są sytuacje, gdy pies warczy na dziecko. Nigdy nie należy lekceważyć tego rodzaju zachowania.

Dlaczego pies warczy?

Pies nigdy nie wysyła sygnałów ostrzegawczych bez powodu. Warczenie psa to informacja dla opiekuna, że dzieje się coś, co zwierzęciu się nie podoba – jakaś sytuacja wywołuje u niego zdenerwowanie lub lęk. Dzięki warczeniu wiemy, że powinniśmy się w porę wycofać i uniknąć konfrontacji. Warto głębiej zastanowić się nad przyczyną takiego zachowania. Być może zwierzę nie czuje się bezpiecznie lub nie są spełnione jego podstawowe potrzeby.

Najczęstszym powodem tego, że pies warczy na domowników, jest obrona miski, legowiska lub zabawek. Zwierzęta reagują w ten sposób również podczas nieprzyjemnych dla nich zabiegów pielęgnacyjnych, takich jak czesanie, mycie zębów czy obcinanie pazurów. Psy o silnym instynkcie terytorialnym warczą, gdy do domu przychodzi nieznana im osoba. U podstaw tych wszystkich zachowań najczęściej leży stres związany np. ze strachem, koniecznością obrony zasobów lub ochrony terytorium.

Jest również kilka mniej oczywistych przyczyn warczenia psa. W otoczeniu zwierzęcia mogła pojawić się osoba, która wywołała lęk lub obudziła nieprzyjemne wspomnienia. Czasem pies warczy na jednego z domowników, kiedy ten zaczyna zachowywać się w inny sposób niż zwykle, co może wywołać u zwierzęcia niepewność i brak poczucia bezpieczeństwa. Dlatego trzeba obserwować psa, aby szybko zidentyfikować przyczynę warczenia i znaleźć skuteczne rozwiązanie problemu.

Ostrzegawcze warczenie psa najczęściej jest ciche, w niskiej tonacji, wydobywające się z piersi. Warczenie w wyższej tonacji związane jest z poczuciem niepewności i lęku.

Jak reagować na warczenie psa?

Wiele zachowań, które komunikują niezadowolenie psa, nie musi wcale prowadzić do agresji. Jeżeli dobrze odczytamy sygnał ostrzegawczy i w porę się wycofamy, nic nam nie grozi. Pierwszą reakcją na warczenie psa powinno być zaprzestanie wykonywania czynności, która go zaniepokoiła, lub odizolowanie osoby bądź zwierzęcia, które wywołało niepożądane zachowanie.

Gdy pies warczy podczas spaceru – na inne psy lub przechodniów – także trzeba unikać konfrontacji i w odpowiednim momencie się wycofywać, omijać „przeszkodę”, zachowując bezpieczną odległość. Pamiętaj, że pies, który często warczy i zachowuje się agresywnie, powinien zawsze pozostawać na smyczy podczas spacerów.

Nasze postępowanie nie może jednak ograniczać się tylko do unikania sytuacji wywołujących warczenie psa. Niezbędny jest odpowiedni trening. Najlepsze, co można zrobić w sytuacji, gdy pies warczy na opiekuna, domowników, gości, przechodniów lub psy na spacerze, to skonsultowanie się z lekarzem weterynarii oraz z doświadczonym behawiorystą. Aby nie utrwalać agresywnych zachowań u zwierzęcia, konieczne jest przeprowadzenie profesjonalnych treningów. Specjaliści wymieniają dwie podstawowe metody postępowania z psem:

• odwrażliwianie – oswajanie z drażniącymi bodźcami przez stopniowe ich nasilanie; celem tego treningu jest zmienianie złych skojarzeń na dobre,
• przeciwwarunkowanie – zastępowanie niepożądanej reakcji inną, nieszkodliwą; polega na łączeniu ze sobą przeciwnych bodźców – wzbudzającego negatywne emocje (np. obcinanie pazurów) z bodźcem, który wywołuje pozytywne reakcje (np. podawanie przysmaków).

Podczas nauki i treningów nieocenione są smakołyki dla psa, które wzmacniają pożądane zachowania. Można podawać je jako nagrodę, ale tylko wtedy gdy pies jest spokojny i nie warczy. W przeciwnym razie istnieje prawdopodobieństwo, że wzmocnimy nieprawidłowe reakcje. Pamiętaj przy tym, aby proponować zwierzęciu tylko przekąski przeznaczone dla psów. Dawkuj je odpowiednio – nie mogą one stanowić więcej niż 10% dziennej porcji kalorii. Systematyczne powtarzanie komend i nagradzanie pożądanych zachowań wyrobi w psie prawidłowe odruchu.

Jeżeli szczenię warczy, gdy chcesz odebrać mu zabawkę, nie rób tego na siłę. Odejdź na chwilę i wróć z ulubionym przysmakiem czworonoga - w ten sposób nakłoń go do wymiany. Jest to właśnie przykład przeciwwarunkowania. Naucz psa oddawania przedmiotów, ćwicz z nim aportowanie i oddawanie.

Smakołyki pomocne są również wtedy, gdy pies warczy przy jedzeniu. Podaj czworonogowi standardowy posiłek, a w zanadrzu miej jego ulubione przysmaki. Następnie podejdź na taką odległość, w jakiej zwierzę czuje się bezpiecznie, dorzuć do miski przekąskę i odejdź. Stopniowo podchodź coraz bliżej, dorzucając kolejne przekąski. Jest to przykład odwrażliwiania. Aby tego rodzaju trening był skuteczny i bezpieczny, początkowo powinien odbywać się pod okiem doświadczonego behawiorysty.

Gdy szczenię warczy na widok innych psów, konieczna jest odpowiednia socjalizacja. Zapewnij zwierzęciu dużo przyjemnych kontaktów z innymi czworonogami, ćwicz spokojne mijanie ich na smyczy. Po minięciu obcego psa, jeśli zwierzę nie zacznie warczeć, daj mu nagrodę w postaci smakołyku.

Czego nie robić, gdy pies warczy?

Gdy pies warczy, nie należy go za to karać ani na niego krzyczeć. Przyjęło się, że warczenie psa to przejaw agresji, który należy natychmiast spacyfikować, a jeśli tego nie zrobimy, pies nas zdominuje. Tymczasem odpowiadanie agresją na agresję nigdy nie przynosi oczekiwanych rezultatów, a do tego jest nieetyczne, niebezpieczne i istnieje ryzyko, że tylko wzmocni niepożądane zachowania. Poza tym teoria dominacji u psów została obalona.

Karanie może wyeliminować warczenie psa, ale nie rozwiąże problemu leżącego u podstaw tego zachowania, a jedynie go zamaskuje. Konsekwencją tego jest zaburzenie komunikacji pomiędzy opiekunem a zwierzęciem. Krzykiem i nadmiernym uspokajaniem psa pogłębimy jego frustrację. Jeżeli nić porozumienia z czworonogiem zostanie przerwana, innym razem nie zawarczy, tylko zaatakuje bez ostrzeżenia.

Mając do czynienia z warczącym psem, nie powinieneś:

• wykonywać gwałtownych ruchów,
• okazywać strachu,
• podchodzić, gdy zwierzę warczy przy jedzeniu,
• zabierać mu miski z jedzeniem ani zabawek,
• drażnić ani go szczuć,
• uciekać przed nim,
• szarpać smyczą ani karcić, gdy dzieje się to podczas spaceru.

Warczenie psa – sygnał, którego nie można ignorować

Nie tylko nie wolno karcić psa za warczenie, błędem jest także ignorowanie sygnałów wysyłanych przez czworonoga. Warczenie psa nie oznacza, że zwierzę chce ugryźć. Poprzez sygnał ostrzegawczy daje możliwość wycofania się z interakcji. Pierwszą reakcją opiekuna, gdy pies warczy i macha ogonem, powinno być oddalenie się, aby pomóc czworonogowi wyjść z trudnego położenia. Następnie trzeba się zastanowić, jakie kroki podjąć, aby problem warczenia przestał się pojawiać.

Trzeba mieć na uwadze, że warczenie psa nie jest prowokacją do walki. Wbrew pozorom to dobry objaw, ponieważ zwierzę w ten sposób wysyła bardzo jasny komunikat do opiekuna, że sytuacja, w której się znalazł, przerasta je. Warcząc, wyraża swoje niezadowolenie, ostrzega opiekuna i chce uniknąć konfliktu. Warczenie psa to jego reakcja obronna, gdy czuje się w jakiś sposób zagrożony.

Gdy pies warczy, nie tylko wysyła sygnał ostrzegawczy, lecz także oczekuje od człowieka wsparcia i pomocy w niekomfortowym położeniu. W żadnym wypadku nie możemy tracić zaufania do czworonoga, powinniśmy raczej spróbować zapobiec takiej sytuacji w przyszłości. Najpierw trzeba znaleźć przyczynę niepożądanego zachowania, a następnie ją wyeliminować. Jeśli jest to niemożliwe i warczenie psa zdarza się notorycznie, należy zapewnić mu wsparcie doświadczonego behawiorysty.