Chociaż czworonogi nie potrafią mówić, dają nam wiele możliwości, byśmy mogli je zrozumieć i odpowiednio zinterpretować ich przekaz. Człowiek i pies funkcjonują razem już od tysięcy lat, dlatego sposób porozumiewania się między naszymi gatunkami został w jakimś stopniu wypracowany. Każdy opiekun chciałby wiedzieć, czy jego podopieczny jest szczęśliwy i czy wszystkie jego potrzeby są spełniane. Ważne jest więc to, by poprawnie odczytywać zachowania i sygnały, jakie daje nam zwierzę. Zachowanie psa i jego mowa ciała mogą powiedzieć bardzo dużo o jego emocjach i pomóc zbudować silniejszą relację. Jak odczytywać znaki, które zwierzę nam daje? Co oznaczają zachowania psa?
Spis treści:
- Zachowanie psa i jego mowa ciała – od czego mogą zależeć?
- Interpretacja zachowań psa
- Gdy pies warczy
- Dziwne zachowania psa
- Zachowania psów – problemy czy choroba?
Zachowanie psa i jego mowa ciała – od czego mogą zależeć?
W opiece nad psem bardzo istotną rolę odgrywa więź, jaka istnieje pomiędzy człowiekiem a zwierzęciem. Więź ta nie powstanie, jeżeli człowiek nie będzie rozumiał oczekiwań i potrzeb czworonoga oraz sposobów jego komunikacji. Zwierzę, porozumiewając się z innymi, zdobywa i przekazuje informacje nie tylko za pośrednictwem zmysłu węchu. Ważnymi narzędziami w jego codziennej komunikacji są także: głos, dotyk i mowa ciała. Oczywiście nie każdy czworonóg wysyła dokładnie takie same sygnały. Ich intensywność zależy od tego, czy na co dzień ma kontakt z innymi psami i jak długo wychowywał się przy matce. Jeżeli zwierzę niemal od urodzenia spędza czas tylko z ludźmi i jest pozbawione towarzystwa innych przedstawicieli swojego gatunku, jego mowa ciała i znaki, które dzięki niej wysyła, mogą być o wiele słabiej widoczne niż u innych osobników.
Warto wiedzieć, że w sytuacjach, które są dla psa stresujące, zwierzę może wysyłać dwa rodzaje sygnałów: uspokajające albo dystansujące. Do tych pierwszych zaliczamy np.
- odwracanie głowy,
- ziewanie,
- mlaskanie,
- oblizywanie się,
- mrużenie oczu,
- podnoszenie łap,
- kładzenie się z łapami do góry,
- machanie ogonem,
- zastyganie w bezruchu.
Sygnały dystansujące u psa to:
- warczenie,
- szczekanie,
- pokazywanie zębów,
- stroszenie sierści.
To, które z tych sygnałów wysyła zwierzę, zależy w dużej mierze od jego temperamentu i oczywiście sytuacji, w której się znajduje.
Interpretacja zachowań psa
Jak pies sygnalizuje niepewność i zdenerwowanie? Najczęściej odwraca głowę, ustawia się bokiem, może też przymykać oczy – mimo niekomfortowej dla niego sytuacji nie zamierza wtedy atakować. Takie zachowanie można zaobserwować, np. gdy opiekun przytula go, podnosi, patrzy mu prosto w oczy czy głośno do niego mówi. W stresującym dla niego położeniu zwierzę oblizuje się, ziewa czy mlaska, a gdy spotyka innego psa, zwalnia, zastyga w bezruchu i np. udaje, że wącha podłoże. Pokazuje w ten sposób, że nie dąży do starcia.
Pies może wykazywać zachowania uspokajające, a także zaprosić innego przedstawiciela swojego gatunku do zabawy, unosząc zad i wyciągając przednie łapy na ziemi albo kładąc się na plecach i odsłaniając brzuch. Często towarzyszy temu merdanie ogonem, jednak ten sygnał nie zawsze świadczy o tym, że czworonóg jest gotowy do zabawy. Czasami może oznaczać, że się boi. Zawsze warto interpretować taką postawę, zwracając uwagę na inne elementy mowy ciała zwierzęcia, np. ustawienie uszu czy skierowanie wzroku. W przypadku gdy pies okazuje radość, jego ogon znajduje się w naturalnej dla niego pozycji i energicznie oraz swobodnie się porusza, a postawa całego ciała jest zrelaksowana. Gdy zwierzę boi się, jego ogon jest zazwyczaj opuszczony.
Gdy pies warczy
Warto pamiętać, że psy nie są z natury agresywnymi ani dominującymi zwierzętami. Do ataku mogą przejść wtedy, gdy sygnały, które wysyłają, zostaną zignorowane (przez inne zwierzę lub przez człowieka). Warczanie, szczekanie, pokazywanie zębów i stroszenie sierści to częste komunikaty, gdy zwierzę czuje się zagrożone lub jest niepewne czy zestresowane. Należą one do grupy sygnałów dystansujących i mogą wystąpić, ale nie muszą – wszystko zależy od temperamentu czworonoga i okoliczności. Pies, warcząc czy szczekając, ostrzega: jeżeli zagrożenie nie minie, będę gotów zaatakować. Nie powinno się nigdy ignorować tego rodzaju zachowania, szczególnie gdy mamy do czynienia z obcym zwierzęciem. Jeżeli natomiast zwierzę zachowuje się tak w stosunku do ludzi, warto zastanowić się, dlaczego to robi. Jedną z możliwych przyczyn jest brak poczucia bezpieczeństwa i niezaspokojenie innych jego naturalnych potrzeb. W przypadku niedających się rozwiać wątpliwości dobrym pomysłem jest konsultacja z behawiorystą.
Dziwne zachowanie psa
Czasami obserwujemy zachowania psów, które trudno nam zrozumieć i prawidłowo zinterpretować. Należy do nich m.in. intensywne węszenie. Choć jest ono jednym z naturalnych zachowań czworonoga, w niektórych przypadkach oznacza, że zwierzę czuje się niepewnie. Dzieje się tak, gdy osobnik napotyka na jakąś przeszkodę – innego psa lub obcego człowieka, z którym nie chce wchodzić w interakcję. Ignorując ten problem, zaczyna więc węszyć – i robi to bardzo nerwowo, a jego ciało jest napięte. Tak naprawdę wcale nie interesuje go wtedy żaden zapach – sygnalizuje po prostu swój stres.
Innymi komunikatami stresu są: chowanie ogona pod siebie, napinanie i podkulanie ciała na ugiętych łapach, kładzenie uszu i mrużenie oczu. Sporo osób błędnie rozumie ten sygnał, myśląc, że jest to tzw. postawa przepraszająca. Nic bardziej mylnego – nie jest to oznaka skruchy, tylko właśnie strachu i napięcia. Często można ją zaobserwować w sytuacjach, gdy człowiek karci zwierzę, bo np. pogryzło jakiś przedmiot.
Bywa, że martwią nas dziwne zachowania psa w nocy. Zaliczamy do nich np. dyszenie w trakcie snu. Jakie są tego przyczyny? Po pierwsze, być może w pomieszczeniu panuje zbyt wysoka temperatura. Po drugie, prawdopodobnie pies bardzo aktywnie spędził wieczór i jego organizm wraca do normalnej temperatury. Przyczynami dyszenia w nocy mogą być też: stres, strach i nerwowość, zbyt późne lub nieprawidłowe posiłki albo ból czy choroba.
Zachowania psów – problemy czy choroba?
Problematyczne zachowania psów nie muszą wynikać tylko ze strefy emocjonalnej – zdarza się, że jest to oznaka rozwijającej się choroby. Niekiedy opiekunowie zgłaszają jako zaburzenia behawioralne takie problemy, jak: brak apetytu, wybrzydzanie, łapczywe jedzenie, oddawanie moczu bez wcześniejszego zasygnalizowania, agresja, lękliwość, pobudliwość i zmienne nastroje. Warto jednak pamiętać, że wszystkie wymienione wyżej zachowania mogą być oznakami problemów ze zdrowiem, a w początkowej fazie – przebiegać bez innych objawów.
