Koty należą do zwierząt, które komunikują się nie tylko za pomocą dźwięków, ale także za pomocą swojego ciała. Postawa, ruchy i mimika wyrażają odczuwane przez czworonogi emocje, mogą też świadczyć o bólu towarzyszącym różnym dolegliwościom. Z artykułu dowiesz się więcej na temat kociego języka, mowy ciała kota i tego, jak interpretować wszelkie sygnały wysyłane do innych osobników oraz ludzi.
Jak koty komunikują się z ludźmi? Co nam mówi zachowanie kota.
Koty – mimo że nie potrafią posługiwać się ludzką mową – są w stanie wysyłać zrozumiałe dla człowieka komunikaty, wykorzystując do tego całe swoje ciało i pełną gamę dźwięków, które wydają od najmłodszych lat. Jednymi z najbardziej znanych sposobów są niewątpliwie miauczenie, mruczenie oraz syczenie, ale warto wiedzieć, że do mowy kota zalicza się znacznie więcej odgłosów, a nawet gestów. Ocenianie jej poprzez obserwowanie całego zwierzęcia pozwoli lepiej pojąć kocią naturę niż skupianie się na poszczególnych częściach ciała.
Kot macha ogonem
W zrozumieniu mowy kota bardzo dużą rolę odgrywa ogon. To, w jaki sposób mruczek macha ogonem, niejako oddaje jego obecny nastrój, dlatego doświadczeni obserwatorzy nie powinni mieć problemu z odgadnięciem nawet tych najsubtelniejszych emocji.
Jeśli podczas przesiadywania na parapecie i obserwowania ptaków za oknem kot porusza ogonem w lewo i w prawo albo sama końcówka zacznie lekko drgać, to prawdopodobnie jest skupiony, a nawet podekscytowany. Łatwo też zrozumieć, że kot nie jest chętny do jakiejkolwiek interakcji, jeśli jego ogon napuszy się, stając dęba. Dodając do tego wygięcie ciała w łuk, czyli tzw. koci grzbiet, można przypuszczać, że zwierzę zmaga się ze stresem. Tego rodzaju niuansów jest mnóstwo, natomiast stopniowe uczenie się ich pozwoli zacieśnić relację między opiekunem a pupilem.
Kot porusza uszami
Analizując mowę ciała kota, warto zwrócić uwagę na uszy. Ich ułożenie oraz ruch zdradzają niekiedy istotne emocje, jakie w danym momencie przeżywa zwierzę, a których nie jest w stanie wyrazić za pomocą ogona w intuicyjny dla człowieka sposób.
Kiedy pupil jest zrelaksowany, jego małżowiny mogą być skierowane do przodu lub lekko na bok, tak aby docierały do niego dźwięki z otoczenia w trakcie odpoczywania. Uszy zwrócone w tę samą stronę, w którą kot akurat patrzy, są przejawem skupienia i zainteresowania. Jeśli natomiast z jakiegoś powodu się zdenerwuje lub usłyszy niepokojące odgłosy, może zacząć gwałtownie poruszać małżowinami. W przypływie strachu czy bycia w pozycji grożącej uszy zwykle leżą płasko na głowie (są skierowane do tyłu).
Kocie oczy
Kot – oprócz ogona i uszu – daje znać o różnych uczuciach i stanach za pomocą oczu, a nawet samych źrenic. Mogą być to bardzo subtelne sygnały, np. patrzenie na coś szeroko otwartymi oczami wyraża albo zaciekawienie, albo strach. Przymrużenie natomiast świadczy o zrelaksowaniu, choć z drugiej strony bywa też oznaką złości.
Jednocześnie warto pamiętać, że mowę kota najlepiej odczytywać z perspektywy całego jego ciała, a nie cech ułożenia poszczególnych części, które mogą mieć wiele znaczeń. Holistyczna obserwacja ułatwia właściwe zrozumienie kociego języka.
„Koci grzbiet”
W niektórych sytuacjach czworonóg przybiera postawę określaną „kocim grzbietem”. Jeśli ma kształt łuku, ale nie towarzyszy temu puszenie ogona i stroszenie sierści, za to zwierzę głośno mruczy, to oznacza, że kot łasi się, ma ochotę na pieszczoty lub nadeszła pora posiłku. W sytuacji przeciwnej – czyli z nastroszonym ogonem oraz sierścią, a nawet syczeniem – może okazywać złość i grozić atakiem.
Kot ugniata łapkami
Ugniatanie łapkami kolan opiekuna, legowiska, poduszek to bardzo charakterystyczne zachowanie, którego nie można ominąć, wspominając o kocim języku. Mowa tu o swego rodzaju masażu, łatwym do zaobserwowania już u kociąt podczas karmienia – służy to zwiększeniu wypływu mleka matki w trakcie ssania. Dorosły kot ugniatający łapkami jest spokojny, zrelaksowany i szczęśliwy.
Kot ociera się głową
„Baranki” to rodzaj pozytywnego zachowania w kocim języku. Mowa kota – w tym konkretnym przypadku – opiera się na szturchaniu i ocieranie głową, aby wyrazić swoją sympatię.
Jest to również sposób na złagodzenie agresji ze strony silniejszych osobników. Poprzez ocieranie się głową o nogi opiekuna i meble lub inne przedmioty kot zostawia swój ślad zapachowy (na kocich policzkach znajdują się gruczoły zapachowe, które wydzielają feromony).
Kot kładzie się na plecach
Kładzenie się na plecach i odsłanianie brzucha to kolejne charakterystyczne zachowanie w kocim języku. Mowa ciała kota wskazuje, że jest rozluźniony i chętny do zabawy, a jednocześnie przejawia duże zaufanie do opiekuna. Warto jednak uważać, bo zdarza się, że mimo prezentowania takiej postawy pupil wcale nie lubi głaskania po brzuchu. Wówczas najmniejsza próba może skończyć się podrapaniem.
Kot liże ręce
Lizanie nie tylko rąk, ale też twarzy, włosów czy ubrań opiekuna to bez wątpienia wyraz sympatii ze strony kota. Nawet jeśli towarzyszy temu delikatne podgryzanie, nie wiąże się ono z przejawem złośliwości – wręcz przeciwnie! To wyjątkowy sposób na zacieśnianie więzi z człowiekiem.
Kot gryzie
Zdarza się, że np. podczas zabawy kot mniej lub bardziej dotkliwie ugryzie swojego opiekuna w rękę. Można to potraktować jako sygnał, że jakaś forma wspólnego spędzania czasu nie podoba się zwierzęciu lub brakuje mu możliwości zabaw w polowanie i jego instynkt łowiecki jest niezaspokojony. Jednocześnie warto dodać, że zabawa nie powinna polegać na polowaniu na ręce opiekuna – do tego rodzaju aktywności dobrze jest używać zabawek typu myszki pluszowe.
Co więcej, koty reagują drapaniem, kiedy nie są chętne do głaskania w określonych miejscach, przede wszystkim po brzuchu. W takich sytuacjach lepiej nie nadużywać cierpliwości pupila i zostawić go w spokoju.
Kot drapie
Drapanie to naturalne zachowanie kota, które służy zarówno pielęgnowaniu pazurów i gimnastyce (z wykorzystaniem drapaków pionowych), jak i wyrażaniu emocji, w tym przede wszystkim frustracji czy niezadowolenia. Może być też elementem postawy obronnej w walce z innymi osobnikami. Z drugiej strony drapanie jest też kocim sposobem na oznaczenie terytorium, więc istnieje szansa, że użyją swoich pazurów na różnych przedmiotach, np. meblach. Warto dodać, że jest to potrzeba behawioralna, której nie powinno się w żaden sposób ograniczać, za to zadbać o odpowiednie drapaki dostosowane do preferencji kota.
Jak koty komunikują się między sobą?
Wokalizacja, czyli koci język i mowa ciała kota służą nie tylko komunikacji z opiekunem, ale też porozumiewaniu się z innymi osobnikami. Do sygnalizowania potrzeb oraz emocji wykorzystywane są dodatkowe bodźce, np. zapach lub szczególny rodzaj dotyku. Bliższa obserwacja kotów może pomóc opiekunowi zrozumieć ich więź.
Kot przyjmuje pozycję obronną
W niektórych sytuacjach wspomniany wcześniej „koci grzbiet” to część postawy obronnej, w której ciało czworonoga ustawione jest bokiem do przeciwnika. Charakteryzuje się wyprostowanymi nogami, tułowiem wygiętym w łuk, uniesionym ogonem i zjeżoną sierścią. Przyjmowaniu takiej pozycji może towarzyszyć zarówno lęk, jak i wściekłość. Kot chce wyglądać na większego, niż jest w rzeczywistości, aby przestraszyć wroga.
Kot chce zaatakować
Kiedy kot jest pewny siebie i nastawia się na atak, przybiera sztywną postawę, jego grzbiet tworzy równą linię, a do tego wszystkiego dochodzi również syczenie lub warczenie. Daje tym samym znać przeciwnikowi o gotowości do walki, a jeśli już do niej dojdzie, może zechcieć uderzać łapami lub zrobić użytek z pazurów i zębów.
Kot kuli się
Nie zawsze jednak zwierzę zechce wdawać się w bójkę z innym osobnikiem. Jeśli wie, że nie ma szans w starciu, prawdopodobnie przykucnie lub skuli się, okazując tym samym swój lęk i bezbronność. To również sygnał dla wroga, że uznaje go za większego oraz silniejszego.
Koty dotykają się noskami
Jeśli opiekun zauważy, dwa koty dotykające się swoimi nosami, to może potraktować to jako oznakę wzajemnego rozpoznawania się za pomocą zapachów i swoistej wymiany informacji. Co więcej, zdarza się, że pupile witają się w taki sam sposób z ludźmi, o ile czują się przy nich bezpiecznie.
Kot znaczy teren
Jednym z charakterystycznych zachowań dla kotów jest znaczenie terenu, czy to zapachami, czy drapaniem. To przede wszystkim sygnał dla innych osobników, że konkretne terytorium zostało zajęte i nie powinny na nim przebywać, o ile nie należą do stada. Z drugiej strony – zwłaszcza podczas rui – koty mają tendencję do znaczenia różnych miejsc moczem, aby przyciągnąć potencjalnego partnera dzięki wydzielanym feromonom.
Po czym poznać, że Twój kot Cię kocha?
Mimo że koty – w przeciwieństwie do psów – nie są tak ekspresywnymi zwierzętami, potrafią w swój wyjątkowy sposób okazywać sympatię opiekunom, jeśli łącząca ich więź daje poczucie bezpieczeństwa, zaufania oraz miłości. Umiejętność rozpoznania tych pozytywnych sygnałów pozwoli jeszcze bardziej umocnić relację z pupilem.
Mruczenie
Mruczenie to jedna z najbardziej rozpoznawalnych oznak, że kot jest zadowolony i szczęśliwy. Wydawanie tego rodzaju dźwięków podkreśla doznawany komfort oraz bezpieczeństwo, a także radość z przebywania w towarzystwie opiekuna. To również sposób na samouspokajanie się, np. w sytuacji odczuwania bólu (kotkom zdarza się mruczeć podczas porodu). Warto dodać, że mruczenie kota, jak sam kontakt ze zwierzęciem, może mieć pozytywny wpływ na samopoczucie człowieka, ponieważ pomaga zrelaksować się i zredukować poziom stresu, a odpowiednio niska częstotliwość tych dźwięków sprzyja gojeniu się ran.
Bliski kontakt
Koty to zwierzęta, które lubią utrzymywać bliski kontakt fizyczny z troskliwym opiekunem – na własnych zasadach, nie zawsze dostosowując się do potrzeb człowieka. Będą korzystać z okazji do ocierania się o nogi, leżenia na kolanach lub brzuchu czy lizania po twarzy i rękach. To nie tylko sposoby na oznaczanie człowieka jako członka stada, ale też wyrażanie kociej miłości. Ważne, aby w takich sytuacjach nie karcić pupila lub nie odtrącać go gwałtownymi ruchami, ponieważ może się przestraszyć.
Spędzanie czasu w tym samym miejscu
Wspomniany wyżej bliski kontakt nie musi wiązać się wyłącznie z wchodzeniem w bezpośrednią interakcję z człowiekiem. Zdarza się, że kot po prostu chce przebywać w zasięgu wzroku swojego opiekuna, np. w tym samym pomieszczeniu. Nie będzie mieć również oporów, aby położyć się obok na łóżku czy kanapie. To wyjątkowy przejaw zaufania, a także tego, że cudze towarzystwo sprawia czworonogowi przyjemność.
Warto jednak pamiętać, że sposoby komunikowania się zarówno z ludźmi, jak i ze zwierzętami mogą różnić się w zależności od charakteru pupila i cech jego rasy. Żeby dowiedzieć się więcej, przeczytaj nasz artykuł o zachowaniach kota.
